مقالات

کنترل استرس گرمایی در مرغداری

کنترل استرس گرمایی در مرغداری

در این مقاله می خواهیم به بررسی کنترل استرس گرمایی در مرغداری و مدیریت آن بپردازیم. با توجه به فصل تابستان و افزایش درجه حرارت هوا یک از مهمترین مشکلاتی که مسئولین فارم ها با آن روبه رو  هستند ، بحث استرس گرمایی و تاثیرات منفی آن بر کیفیت عملکرد در جوجه های گوشتی (و سایر طیور تخمگذار و مادر) می باشد.

مدیریت صحیح:

بنابراین مدیریت صحیح این شرایط می تواند سهم بسزایی در کاهش مشکلات موجود و افزایش بازده اقتصادی در پایان دوره پرورش داشته باشد.
در ابتدا به تعریف چند اصطلاح در این زمینه خواهیم پرداخت:
۱ – استرس(stress)

واکنش سیستماتیک بدن به تنش وارده از محیط اطراف را استرس گویند.

۲ – نقطه آسایش حرارتی(comfort zone):
به درجه حرارتی اطلاق می شود، که جوجه هیچگونه انرژی را به طور مستقیم صرف گرم کردن یا خنک کردن بدن خود ننمایند و تغییری در مصرف خوراک ایجاد نشود.
۳ – استرس گرمایی( Heat stress):
اگر به دلیل بالا بودن دمای محیط جوجه ها نتوانند، بین حرارت تولیدی بدن و حرارت از دست رفته تعادل ایجاد نمایند گرمای تولیدی بیشتر از گرمای ازدست رفته می باشد و استرس گرمایی اتفاق می افتد.
۴ – مدیریت استرس گرمایی :
به معنای کاهش مقدار حرارتی است که جوجه ها در معرض آن قرار گرفته اند.
از جمله مشکلات بروز استرس گرمایی می توان به افزایش فشار خون، کاهش فعالیت سیستم لنفاوی و افزایش ترشح هرمون کرتیزول و در نتیجه تضیف سیستم ایمنی بدن و افزایش ریسک درگیری با بیماری ها را نام برد.
به علاوه به دلیل له له زدن آلکالوز تنفسی اتفاق افتاده که به همراه کاهش مصرف خوراک و کاهش جذب مواد مغذی از سطح روده ها می تواند سبب ایجاد مشکلاتی مثل فلجی (مشکلات حرکتی)، کاهش رشد، افزایش ضریب تبدیل غذایی در پایان دوره (کاهش کیفیت پوسته تخم مرغ، کاهش سطح تولید، کاهش جوجه درآوری و …) و تلفات گردد.
جهت مدیریت صحیح استرس گرمایی ، شناخت روش های از دست دادن حرارت بدن ، منابع ایجاد حرارت در سالن و علائم استرس گرمایی ضروری است .

الف: روش های طبیعی از دست دادن حرارت بدن 

تابشی، تشعشعی، انتقالی، تبخیری و دفعی از طریق ادرار و مدفوع
ب: منابع ایجاد حرارت در سالن شامل:
حرارت ناشی از تابش نور خورشید، هوای گرم ورودی به سالن و حرارت ناشی از سوخت و ساز( متابولیسم ) و فعالیت جوجه ها در سالن است.
ج: از علائم استرس گرمایی:
می توان به له له زدن(Panting)، بازکردن یا افتادگی بال ها، جمع شدن یا خوابیدن کنار دیوار، کاهش مصرف خوراک و افزایش مصرف آب اشاره کرد.
یک مدیر فارم توانا بایستی بداند هر جوجه در سالن یک نشانه (علامت) است. بنابراین شناخت و بررسی صحیح رفتار جوجه ها می تواند یک ابزار کارامد مدیریتی باشد (اهمیت مبحث رفتارشناسی طیور).
مقابله با استرس گرمایی :
راهکارهای مدیریت با استرس گرمایی را می توان در سه بخش بررسی نمود که در ادامه به تشریح آن به صورت کاربردی خواهیم پرداخت:
۱-مدیریت جیره غذایی ( خوراک)
یک مدیر خوب بایستی به یاد داشته باشد ، اهمیت استفاده از مواد غذایی با کیفیت و قابلیت هضم بالا و روغن در شرایط استرس گرمایی اهمیتی دو چندان پیدا خواهد کرد.
کاهش سطح پروتئین خام جیره و افزایش سطح اسید های آمینه سنتتیک  نیز می تواند جزو راهکارهای عملی در این زمینه باشد.
به یاد داشته باشیم سطح تمامی مواد مغذی جیره بایستی با توجه به سطح انرژی جیره تنظیم گردد . بنابراین توصیه می گردد در این زمینه حتما با مشورت یک متخصص تغذیه عمل شود.
 افزایش سطح ویتامین های آ، د۳، ای و نیاسین می تواند ، در کاهش اثرات استرس گرمایی موثر باشد.
همچنین افزودن ترکیباتی مانند بتائین ، آسپرین ، گلوکز، بی کربنات سدیم یا جوش شیرین ، کلرید پتاسیم  و افزایش سطح عنصر روی  اکسیدانی و تاثیر در جیره غذایی می تواند موثر واقع شود.
۲– مدیریت آب :
توصیه می گردد ، در فصول گرم از یک منبع آب با مقدار سدیم پایین و دمای مناسب ( حدود ۸ تا۱۲ درجه سانتی گراد) استفاده گردد.
جهت خنک کردن آب مصرفی می توان از قطعات یخ یا قرار دادن منبع آب در زیر یک سایه بان استفاده کرد.
به یاد داشته باشیم که با افزایش هر یک درجه دمای هوا بالاتر از ۲۱ نیاز به آب حدود ۶.۵ درصد افزایش می یابد.
استفاده از ترکیباتی مانند ویتامین ث و سرکه  به آب می تواند مفید واقع شود.
افزایش تعداد آبخوری ها و سطح آب داخل آبخوری و در شرایط حاد حذف جوش شیرین از جیره و اضافه کردن آن به میزان نیم گرم در لیتر موثر است.
۳- مدیریت عوامل محیطی و تجهیزات در سالن:
از کاربردی ترین این موارد می توان به :
۱- سفید کردن سقف سالن و دیوارهای آفتاب گیر( جهت منعکس کردن نور)،
۲- عایق بندی سقف ودیوارها حدود ۳ سانتی متر توسط فیبر یا پشم شیشه یا چوب،
۳-  کاهش عمق بستر،
۴- کاهش تراکم جوجه ریزی در واحد سطح،
۵- افزایش تهویه یا سرعت جریان هوا در سالن،
۶- استفاده از مه پاش و پد کولینگ به طور صحیح  اعمال خاموشی در ساعت گرم روز
۷- قطع توزیع دان در سالن حدود ۴-۶ ساعت قبل از اوج گرما،
افزایش درجه حرارت سالن روزانه به مدت ۶ ساعت تا ۳۵ درجه سانتی گراد و تا سن ۵ روزگی می تواند در افزایش مقاومت جوجه ها به استرس گرمایی مفید باشد.
نکته مهم: در سالن هایی که سیستم تهویه ضعیف بوده یا امکان افزایش سرعت جریان هوا وجود ندارد می توان از بافل (پرده) جهت حل مشکل استفاده نمود .
نکته مهم: در هوای گرم و به خصوص مرطوب خوراک و مواد غذایی زودتر فاسد می شود . شرایط مناسب دمایی و رطوبت انبار داری رعایت گردد. و جیره غذایی به روز اماده شود.
در طیور تخمگذار تغذیه ۱ ساعت خوراک در بین ساعات خاموشی، تغذیه مقداری پودر صدف یا کربنات کلسیم به صورت مازاد قبل از خاموشی و کاهش تراکم در قفس ها می تواند مفید باشد.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *